ΑΝΔΡΙΚΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ

Η ανδρική γονιμότητα εξαρτάται από τη σωστή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα.Ο ρόλος του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος είναι η παραγωγή και αποθήκευση ικανού αριθμού υγειών σπερματοζωαρίων, καθώς και η επιτυχής μεταφορά τους στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας.

Ως υπογονιμότητα ορίζουμε την αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από ένα χρόνο ελεύθερων και συχνών σεξουαλικών επαφών. Αφορά στο 15-20% των ζευγαριών που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν και μπορεί να ευθύνεται σε ένα ποσοστό 40% η γυναίκα, σε ένα ποσοστό 20% τόσο η γυναίκα όσο και ο άνδρας και σε ένα 40% των  υπογόνιμων ζευγαριών να ευθύνεται αποκλειστικά ο άνδρας.

Αίτια της ανδρικής υπογονιμότητας:

Over-the-Counter Products

• ορμονικές ανωμαλίες

• συγγενείς ή επίκτητες  ανωμαλίες του ουροποιογεννητικου συστήματος

• λοιμώξεις του ουροποιογεννητικού συστήματος

• ανοσολογικοί παράγοντες

• κιρσοκήλη

• φάρμακα - ουσίες 

• Τραυματισμοί, κακώσεις ή συστροφή των όρχεων

• Η ακτινοβολία της περιγεννητικής χώρας

Professional Treatments

• In-depth exploration of professional treatments like in-office bleaching.

• Comparison of effectiveness and speed.

Natural Remedies

• Discussion on natural methods like oil pulling and activated charcoal.

• Highlighting potential benefits and risks.

Διαγνωστική Προσέγγιση της ανδρικής υπογονιμότητας:

• Ο βασικός έλεγχος ενός ανδρός για τη διερεύνηση της ανδρικής υπογονιμότητας περιλαμβάνει καταρχάς την εξέταση σπέρματος, που καλείται Σπερμοδιάγραμμα. Για να γίνει η εξέταση αυτή απαιτούνται 3-4 ημέρες αποχής από εκσπερμάτιση.

• Το σπέρμα που εκκρίνει ένας άνδρας αποτελείται από τα σπερματοζωάρια, που παράγουν οι όρχεις και από υγρά που εκκρίνονται από τις σπερματοδόχες κύστεις  τον προστάτη , τους σπερματικούς πόρους  και τις επιδιδυμίδες. Βασικές παραμέτρους που αξιολογούμε κατά την εξέταση του σπέρματος είναι ο όγκος σπέρματος, η κινητικότητα, ο αριθμός, η μορφολογία και η ζωτικότητα.

• Αναλόγως των ευρημάτων στο σπερμοδιάγραμμα, μπορεί να χρειασθεί περαιτέρω έλεγχος, που μπορεί να περιλαμβάνει υπερηχογράφημα οσχέου, διορθικό υπερηχογράφημα για έλεγχο των σπερματοδόχων κύστεων και του προστάτη, μέτρηση ορμονών αίματος, καρυότυπο για αναγνώριση γενετικών ανωμαλιών και τέλος βιοψία όρχεων. Με αυτές τι εξετάσεις σε ένα ποσοστό που κυμαίνεται 60-70% θα ανευρεθεί η αιτία της ανδρικής υπογονιμότητας, όμως σε ποσοστό 30-40% δεν θα βρεθεί αίτιο (ιδιοπαθής).

Θεραπευτική αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας:

• Αφού γίνει διερεύνηση της υπογονιμότητας και βρεθεί η αιτία, προτείνεται η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Σε περίπτωση ανεύρεσης κιρσοκήλης προτείνεται να γίνει χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης, σε περίπτωση λήψης φαρμάκων ή ουσιών προτείνεται η διακοπή τους και ο επανέλεγχος, ενώ σε περίπτωση άλλων αιτιών συστήνεται η χορήγηση ειδικών φαρμάκων ή ειδικά σχεδιασμένων βιταμινούχων σκευασμάτων που βελτιώνουν το σπέρμα.

• Σε περίπτωση που ανευρίσκεται αζωοσπερμία, δηλαδή σε περιπτώσεις που δεν ανευρίσκονται καθόλου σπερματοζωάρια ή είναι πολύ μικρός ο αριθμός σπερματοζωαρίων, μπορεί να χρειαστεί να γίνει βιοψία όρχεων.

Κιρσοκήλη: μία συχνή αλλά αντιμετωπίσιμη αιτία υπογονιμότητα

Κιρσοκήλη είναι η κιρσοειδής διεύρυνση των φλεβών του όρχι, οι οποίες ονομάζονται σπερματικές φλέβες. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων εμφανίζεται στην αριστερή πλευρά.
Aποτελεί τη συχνότερη, αλλά ευτυχώς αναστρέψιμη, αιτία ανδρικής υπογονιμότητας, καθώς μειώνει σημαντικά την παραγωγή σπερματοζωαρίων λόγο της μερικής στάσης στην αποχέτευση του αίματος από τον όρχη στη συστηματική κυκλοφορία. Ως αποτέλεσμα παρατηρείται αυξημένη θερμοκρασία στο όσχεο, αυξημένη υδροστατική πίεση στον όρχη, μειωμένη οξυγόνωση του όρχεως, αύξηση συγκέντρωσης τοξικών υλικών στον όρχη και μείωση της σύνθεσης ανδρογόνων από τα κύτταρα Leydig.

Η κιρσοκήλη θεωρείται από τα πιο συχνά ορχικά αίτια που προκαλούν υπογονιμότητα στον άνδρα.Το ποσοστό της κιρσοκήλης στο γενικό πληθυσμό είναι 15-20%, ενώ το ποσοστό αυτό σε άντρες με παθολογικό σπερμοδιάγραμμα αγγίζει το 15-30%.  Το 20% ων ασθενών με κιρσοκήλη εμφανίζει σοβαρή διαταραχή στο σπέρμα.

Η κιρσοκήλη εμφανίζεται συνήθως αριστερά (78-93%), ενώ ένα ποσοστό ασθενών με κιρσοκήλη που φτάνει στο 40%, μπορεί να εμφανίζει αμφοτερόπλευρη κιρσοκήλη. Οι λόγοι που η κιρσοκήλη εμφανίζεται πιο συχνά αριστερά είναι γιατί η αριστερή σπερματική φλέβα εκβάλει υπό ορθή γωνία στην αρ. νεφρική φλέβα . Επιπλέον, η αριστερή σπερματική φλέβα  παρουσιάζει συχνότερα απουσία βαλβίδων με αποτέλεσμα την παλινδρόμηση αίματος, ενώ τέλος μερικές φορές παρατηρείται συμπίεση της αριστερής σπερματικής φλέβας μεταξύ της αορτής και της άνω μεσεντερίου αρτηρίας (φαινόμενο του καρυοθραύστη).

Σε περίπτωση που ανευρίσκεται αμφοτερόπλευρη κιρσοκήλη, θα πρέπει να γίνεται αξονική τομογραφία άνω κοιλίας, για αποκλεισμό της πιθανότητας συμπίεσης σπερματικών φλεβών από άλλη αιτία, όπως από οπισθοπεριτοναϊκούς λεμφαδενικούς όγκους.

Συνήθως ο άνδρας ανακαλύπτει την πάθηση στα πλαίσια διερεύνησης λόγω υπογονιμότητας. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που εκδηλώνει μικρός αριθμός ανδρών είναι αίσθημα βάρους στους όρχεις και ήπιος πόνος.

Επίδρασεις της κιρσοκήλης στη σπερματογένεση:

•  Μείωση της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων στο 90% των ασθενών

• Μείωση της συγκέντρωσης των σπερματοζωαρίων (<20 εκ./ml) στο 65% των ασθενών

• Αύξηση των μορφολογικών ανωμαλιών (αυξημένος αριθμός άμορφων και ανώριμων σπερματοζωαρίων).

Διάγνωση της κιρσοκήλης:

• Η φυσική εξέταση γίνεται σε ύπτια και σε όρθια θέση, καθώς και με δοκιμασία Valsava.

• Συμπληρώνουμε με ένα ειδικό υπερηχογράφημα οσχέου (Doppler οσχέου), όπου γίνονται ορατές οι φλέβες, μετράται η διάμετρός τους και φαίνεται η πλήρωσή τους με αίμα που λιμνάζει και παλινδρομεί.Το σπερμοδιάγραμμα είναι το επόμενο που αποτελεί και τη βασική εργαστηριακή εξέταση για τον έλεγχο της γονιμότητας του άνδρα. 

Η θεραπεία της κιρσοκήλης:

Η αντιμετώπιση της κιρσοκήλης είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική.Η απολίνωση των σπερματικών φλεβών στην κιρσοκήλη οδηγεί σε σημαντική βελτίωση του σπερμοδιαγράμματος στο 60-80% των ασθενών. Η βελτίωση στα ποσοστά κυήσεων που έχουν περιγραφεί είναι της τάξεως του 20-60%.

Έχουν περιγραφεί και εφαρμοσθεί κατά καιρούς διάφορες χειρουργικές τεχνικές για τη διόρθωση της κιρσοκήλης:

1. υψηλή απολίνωση (μέθοδος Palomo)

2. βουβωνική απολίνωση (μέθοδος Ivanissevich)

3. υποβουβωνική απολίνωση

4. μικροχειρουργική αποκατάσταση (χρήση χειρουργικού μικροσκοπίου)

Οι επεμβάσεις κιρσοκήλης είναι μικρής βαρύτητας και ο ασθενής παραμένει στην κλινική συνήθως μία ημέρα και μπορεί να επιστρέψει άμεσα στις δραστηριότητές του.